آسم چیست؟
آسم بيماري شايعي است كه ازهر 10 كودك يك نفر و از هر 20 بزرگسال يك نفر را مبتلا مي كند. بسياري چنين مي انديشند كه آسم بيماري است كه از دوران طفوليت شروع مي شود اما ممكن است آسم در هر سني بروز كند. همچنين ممكن است در سال هاي نوجواني بهتر شود و يا كاملا از بين برود ،اما نزديك به 50% كودكان مبتلا به آسم هنوز در بزرگسالي نيز مشكلاتي خواهند داشت. ممكن است آسم در افراد يك خانواده ديده شود. اما بستگان اغلب بيماران ، مبتلا به آسم نيستند .آسم علاج قطعي ندارد اما قابل كنترل است. به طوري كه مي توان از بروز حمله هاي آسمي پيشگيري كرد. اكثر افراد مبتلا به آسم با درمان مناسب و منظم بدون غيبت از مدرسه يا كار مي توانند به زندگي طبيعي خود ادامه دهند و حتي از ورزش و شركت در ديگر تفريحات لذت ببرند.
کار ریه ها چیست؟
براي دانستن اين كه آسم چيست بايد بدانيم كه كار ريه ها چيست ؟ در حين انجام عمل دم ، ريه ها اكسيژن موجود در هوا را مي گيرند و وارد خون مي كنند. سپس خون با جريان خود اكسيژن را به بخش هاي مختلف بدن مي رساند.در عين حال خون دي اكسيد كرين را جمع مي كند و به ريه ها برمي گرداند و اين دي اكسيد كربن همراه هواي بازدمي از ريه ها خارج مي شود. هوا از طريق يك سري لوله ها شاخه اي به ريه وارد و از آن خارج مي شود كه به اين لوله ها ((لوله هاي برونشي )) گفته مي شود.
در آسم چه اتفاقی می افتد؟
لوله هاي برونشي بيماران مبتلا به آسم منقبض مي شود. از آنجايي كه انجام عمل دم و بازدم از ميان اين لوله هاي باريك مشكل مي باشد، بيماران مبتلا به آسم دچار علائم تنگي نفس ، خس خس سينه و احساس فشار در قفسه سينه مي شوند . به علاوه در اين افراد خلط چسبناك هم توليد مي گردد كه با سرفه بالا مي آييد و يا در فرد احساس گرفتگي سينه ايجاد مي كند.
علت آسم چیست؟
با وجود انجام تحقيقات وسيع علت آسم هنوز ناشناخته مي باشد.
چه عواملی آسم را تشدید می کند؟
در اكثر مواقع شدت بيماري آسم دليل واضحي ندارد اما اغلب برخي چيزها باعث وخامت آسم مي شوند :
سرما خوردگي معمولي يا آنفلونزا آسم را بدتر مي كند. كه ممكن است 6 هفته به طول بيانجامد مگر آن كه درمان مناسب انجام گيرد.
حملات آسمي اغلب در اثر آلرژي ايجاد مي شود. چيزهايي كه معمولا افراد مبتلا به آسم به آنها حساسيت دارند عبارتند از : گرده گياهان، گرد و غبار خانه و پشم حيوانات. از هر 50 فرد آسمي يك نفر به آسپرين حساسيت دارد.
ورزش خصوصا در هواي سرد ممكن است موجب بروز حملات آسمي شود اما با درمان صحيح به خوبي مي توان آسم ناشي از ورزش را كنترل كرد. در مجموع از آنجایی كه ورزش و نرمش براي افراد مبتلا به آسم مفيد است اين افراد نبايد از انجام آنها بپرهيزند.
محرك هايي از قبيل دود دخانيات ،دود غليظ و هواي پر غبار اغلب منجر به حملات آسمي مي شود . در برخي از افراد مبتلا به آسم تحريكات رواني ( خشم ، اضطراب و حتي خوشحالي زياد) مي تواند موجب بروز حمله شود. اين كه بعضي مردم مي گويند ( اعصاب خراب ) باعث آسم مي شود، صحت ندارد. مصرف اغلب قرص ها و داروها براي افراد مبتلا به آسم بي خطر است . با اين وجود ، در صورت ابتلاي بيمار به فشار خون بالا و يا بيماري قلبي ممكن است برخي داروها ايجاد عوارض كنند كه در اين صورت از داروهاي جايگزين استفاده مي شود . در صورت ترديد ، بيمار بايد با پزشك خود مشورت كند و همچنين نبايد بدون در نظر گرفتن توصيه هاي پزشك خود مشورت كند و همچنين نبايد بدون در نظر گرفتن توصيه هاي پزشكي و به طور ناگهاني مصرف داروهاي خود را قطع كند.
چه درمانهایی برای آسم وجود دارد؟
آسم علاج واقعي ندارد اما بيشتر افراد مبتلا به آسم با درمان صحيح ،كاملا به زندگي عادي خود ادامه مي دهند. درمان هاي بسياري براي آسم در دسترس است كه معمولا به صورت اسپري و گاه به صورت قرص مصرف مي شود. برخي از درمان ها به منظور بهبود سريع در موارد حاد آسم بكار مي رود ولي ديگر درمان ها را بايد براي تاثير بهتر آنها به صورت منظم استفاده كرد (اين درمان ها را پيشگيرنده ها مي نامند ). بيمار بايد در مورد درمان با پزشك خود مشورت كند و براي اين كه داروها حداكثر تاثير را داشته باشند مطمئن شود كه چگونگي مصرف داروها را مي داند،اگر چه نفس تنگي و خس خس وجود نداشته باشد.
چه مواقعی درمانهای شدید تر لزوم پیدا میکند؟
دانستن مواقعي كه علائم آسم در تشخيص تشديد يافته و يا احتياج به درمان شديدتر دارد مهم است . آسم اغلب در شب بدتر مي شود و يكي از علائمي كه نشان دهنده نياز بيمار به درمان بيشتر مي باشد بيدار شدن از خواب در شب يا صبح زود در اثر خس خس سينه يا تنگي نفس است .معمولا كودكان مبتلا به آسم شب ها به علت سرفه از خواب بيدار مي شوند و اين را مي توان نشانه اي براي نياز به درمان بيشتر تلقي كرد. در صورتي كه بيمار در طول روز خس خس بيشتري داشته باشد به طوري كه مجبور شود از اسپري هاي خود به دفعات بيشتر از معمول استفاده كند ،بايد به پزشك خود مراجعه كند.
در باره آسم چه مي دانيد؟
آسم از جمله بيماريهاي شايع غير واگير است كه براي تمام سنين از شيرخوارگي تا دوران كهولت مشكلات زيادي فراهم مي كند آسم يك بيماري جدي ومزمن ريه است كه غالباً با التهاب مجاري هوايي همراه است وممكن است سبب مشكلات تنفسي شود0 مزمن به اين معنا است كه بيماري هميشه وجود دارد حتي زماني كه بيمار احساس ناخوشي ندارد در صورت تحريك مجاري هوايي در فرد مبتلا به آسم ، علائم خس خس ، سرفه ،تنگي نفس و فشردگي قفسه سينه عدم تحمل ورزش ظاهر مي شود وتنفس طبيعي وراحت براي بيمار دشوار مي گردد
علائم آسم عود كننده هستند و ممكن است از چند دقيقه تا چند روز طول بكشند حملات آسم ممكنست خفيف يا شديد وگاه كشنده باشند ودر حملات شديد مراقبتهاي پزشكي لازم است اين بيماري مي تواند در هر سني بروز كند علت دقيق واصلي آسم هنوز نامشخص است ولي آنچه تاكنون روش شده نشان مي دهد كه برخي از افراد بويژه شيرخوران كه سابقه مثبت آلرژي (حساسيت ) در خانواده دارند زماني كه در معرض دود سيگار گرده گياهان و قارچ ها يا حيوانات خانگي و سوسك ها قرار مي گيرند شانس زيادتري براي ابتلا به آسم پيدا مي كنند.
آيا آسم قابل پيشگيري است،حملات آسم قابل پيشگيري است هر بيمار بايد از عوامل محرك ومزاحمي كه سبب التهاب مجاري هوايي وبدتر شدن بيماري آسم مي شوند اجتناب كند
تا كنون راه حلي براي ريشه كن كردن آسم پيدا نشده است ولي اين بيماري را مي توان به شكلي درمان وكنترل كرد زندگي با آسم در بيشتر موارد بدون درد سر است
آسم چگونه كنترل مي شود ؟ آسم يك بيماري مزمن است معمولاً بيمار نياز به مراقبت پزشكي پيوسته و منظم دارد بيماران مبتلا به آسم متوسط تا شديد مي توانند با استفاده از داروهاي طويل الاثر كه توسط پزشك توصيه مي شود بطور روزانه التهاب مجاري هوايي خود را كنترل كنند وبه اين وسيله علائم وحملات بيماري را پيشگيري نمايند در صورت ظهور علائم داروهاي سريع الاثر (مانند داروهاي استنشاقي ) براي تسكين آنها بكار ميرود.
در پايان به نكاتي چند جهت پيشگيري از حملات آسم اشاره مي كنيم:
نكاتي جهت پيشگيري از حملات آسم :
1- از حضور در خانه اي كه حيوان حساسيت زا دارند اجتناب كنيد
2- حيوانات دست آموز را از خانه بيرون ببريد
3- از بكار بردن بالش يا تشك حاوي پر پشم وكرك اجتناب كنيد
4- بالشها وتشك ها را در پوششهايي پلاستيكي و غير قابل نفوذ بپيچيد
5- كليه ملحفه ها را هفته اي يكبار در آب داغ (55 درجه سانتيگراد) بشوييد
6- در صورت امكان از قالي بعنوان كف پوش استفاده نكنيد
7- در فصول گرده افشاني پنجره ها را بسته نگه داريد
8- در صورت ابتلا به آسم به هيچ وجه سيگار نكشيد واجازه سيگار كشيدن در خانه را به هيچ كس ندهيد
9-تغذيه انحصاري شيرخواران با شيرمادر تا 6 ماهگي يكي از مهمترين راه هاي پيشگيري از وقوع آسم و ساير حساسيتها در كودكاني است كه سابقه چنين بيماريهايي را در خانواده خودشان دارند
بيمارى آسم در واقع نوعى افزايش پاسخ راه هاى هوايى به محرك هاى مختلف است. در واقع افزايش تحريك پذيرى و حساسيت مجارى هوايى به محرك هاى داخلى و خارجى سبب ايجاد التهاب در راه هاى هوايى مى شود كه به صورت انقباض و تنگى گسترده مجارى هوايى تظاهر مى كند و در اين حالت است كه بيمار به دليل تنگى شديد راه هاى هوايى دچار تنگى نفس و سرفه مى شود.
•علائم بيمارى آسم به چه شكلى بروز مى يابد؟
آسم يك بيمارى دوره اى است و بيماران خصوصاً افراد جوان و كودكان ممكن است در هنگام معاينه هيچ گونه نشانه غيرعادى نداشته باشند. بيماران در فواصل بين حملات حاد آسم بدون علامت هستند. در حمله حاد آسم علائم به صورت تنگى نفس، خس خس سينه و سرفه بروز مى كند. اما در كل علائم آسم خصوصاً در كودكان بسيار متفاوت است به گونه اى كه در بعضى از موارد مادر كودك آسمى فقط متوجه ضعف عمومى، خستگى و خمودگى و كاهش فعاليت كودك خود مى شود. سرفه در بچه ها ممكن است تنها علامت باشد.
اما از علائم مزمن آسم سرفه هاى خشك پشت سر هم و متناوب است. تقريباً تمام بيماران آسمى، شب ها بدحال تر مى شوند و بسيارى از بيماران صبح ها پس از خواب شبانه هنگام نفس كشيدن احساس سختى و فشار روى قفسه سينه دارند.
•چه عواملى در بروز حمله آسم موثرند؟
در بيشتر از ۵۰ درصد بيماران مبتلا به آسم خصوصاً كودكان سابقه شخصى يا خانوادگى آلرژى مانند آب ريزش بينى، كهير و اگزما و يا آلرژى هاى غذايى وجود دارد. در آسم آلرژيك مواد آلرژن يا حساسيت زا مانند گرده گياهان، اجزاى حيوانى مثل مو، پر، پشم، گرد و غبار خانگى و قارچ ها سبب افزايش شدت بيمارى مى شوند. بنابراين در مورد بيمارانى كه زمينه آلرژى دارند بايد تا سر حد امكان رويارويى با مواد حساسيت زا را كاهش داد. وجود حيوانات خانگى، سوسك، كپك، مو، پشم و پر حيوانات در محيط زندگى در بروز حملات آسم موثر است. محيط زندگى بايد كاملاً تميز و عارى از هرگونه گردوغبارى باشد. در واقع در گرد و خاك هاى خانگى، لاى پرز هاى فرش و موكت بندپايان بسيار كوچكى وجود دارند كه به آنها «مايت» گفته مى شود. مايت ها با چشم غيرمسلح ديده نمى شوند و به صورت انگل در محيط زندگى انسانى و حيوانى زندگى مى كنند. ورود مايت ها به دستگاه تنفس سبب بروز و افزايش شدت بيمارى آسم مى شود. پس لازم است كه براى كاهش و كنترل حملات آسم محيط زندگى بيماران را تا جايى كه ممكن است از عوامل خطرآفرين و حساسيت زا پاكسازى كنيم.
آسم غيرآلرژيك ممكن است ناشى از حساسيت به دارو ها مثل آسپرين و دارو هاى مشابه و يا ناشى از عوامل شغلى و يا عفونت هاى دستگاه تنفسى باشد.
در فصول سرد سال با افزايش عفونت هاى دستگاه تنفسى فوقانى چه از نوع ويروسى و چه باكتريايى علائم بيمارى آسم شديدتر مى شود. از اين رو براى پيشگيرى از ابتلا به عفونت هاى تنفسى براى كودكان آسمى واكسن آنفولانزا توصيه مى شود.
ورزش و فعاليت، خنده، هواى سرد و خشك، بوى قوى و محرك هايى مثل دود سيگار و تنباكو، رنگ و بخارات شيميايى و حتى استرس هاى روحى _ روانى مانند ترس، اضطراب و عصبانيت نيز بيمارى آسم را شديدتر مى كند.
•براى كاهش حملات آسم چه كنيم؟
آگاه بودن بيماران آسمى با سرشت بيمارى آسم، استفاده صحيح از درمان ها و پرهيز جدى از مواد حساسيت زا با تغيير زندگى و پاكسازى محيط زندگى و شناخت عوامل تشديد كننده بيمارى همه و همه در كنترل و پيشگيرى از بروز حملات آسم بسيار موثر است.
آسم هرگز به طور كامل قابل علاج نيست و معمولاً درمان و اداره طولانى مدت براى كنترل آن نياز است.
يكى از راه هاى درمان بيمارى آسم استفاده از اسپرى هاى استنشاقى است كه معمولاً توسط بيماران ترجيح داده مى شود. سالبوتامول و تربوتالين از جمله اسپرى هايى هستند كه به طور شايع نسخه مى شوند. اما يكى از علل اصلى عدم پاسخ ايده آل به اين دارو هاى استنشاقى استفاده نادرست از آنها است و بايستى طرز صحيح استفاده از آنها به بيماران آموزش داده شود:
۱- قوطى را هم دماى بدن گرم كنيد و چند ثانيه تكان دهيد. ۲- درپوش را برداشته و يك بازدم متوسط انجام دهيد. ۳- انگشت سبابه را در ته قوطى و انگشت شست همان دست را در پايين قوطى قرار دهيد. ۴- قوطى را عمودى نگه داشته و دهانه قوطى را كمى داخل دهان كنيد و شروع به دم آهسته كنيد.۵- پس از شروع دم، دو انگشت را كمى فشار دهيد تا دارو آزاد شود آن گاه قوطى را كنار برده، دم را كامل كرده و ۴ تا ۱۰ ثانيه نفس خود را نگه داريد..
اما از علائم مزمن آسم سرفه هاى خشك پشت سر هم و متناوب است. تقريباً تمام بيماران آسمى، شب ها بدحال تر مى شوند و بسيارى از بيماران صبح ها پس از خواب شبانه هنگام نفس كشيدن احساس سختى و فشار روى قفسه سينه دارند.
•چه عواملى در بروز حمله آسم موثرند
در بيشتر از ۵۰ درصد بيماران مبتلا به آسم خصوصاً كودكان سابقه شخصى يا خانوادگى آلرژى مانند آب ريزش بينى، كهير و اگزما و يا آلرژى هاى غذايى وجود دارد. در آسم آلرژيك مواد آلرژن يا حساسيت زا مانند گرده گياهان، اجزاى حيوانى مثل مو، پر، پشم، گرد و غبار خانگى و قارچ ها سبب افزايش شدت بيمارى مى شوند. بنابراين در مورد بيمارانى كه زمينه آلرژى دارند بايد تا سر حد امكان رويارويى با مواد حساسيت زا را كاهش داد. وجود حيوانات خانگى، سوسك، كپك، مو، پشم و پر حيوانات در محيط زندگى در بروز حملات آسم موثر است. محيط زندگى بايد كاملاً تميز و عارى از هرگونه گردوغبارى باشد. در واقع در گرد و خاك هاى خانگى، لاى پرز هاى فرش و موكت بندپايان بسيار كوچكى وجود دارند كه به آنها «مايت» گفته مى شود. مايت ها با چشم غيرمسلح ديده نمى شوند و به صورت انگل در محيط زندگى انسانى و حيوانى زندگى مى كنند. ورود مايت ها به دستگاه تنفس سبب بروز و افزايش شدت بيمارى آسم مى شود. پس لازم است كه براى كاهش و كنترل حملات آسم محيط زندگى بيماران را تا جايى كه ممكن است از عوامل خطرآفرين و حساسيت زا پاكسازى كنيم.
آسم غيرآلرژيك ممكن است ناشى از حساسيت به دارو ها مثل آسپرين و دارو هاى مشابه و يا ناشى از عوامل شغلى و يا عفونت هاى دستگاه تنفسى باشد.
در فصول سرد سال با افزايش عفونت هاى دستگاه تنفسى فوقانى چه از نوع ويروسى و چه باكتريايى علائم بيمارى آسم شديدتر مى شود. از اين رو براى پيشگيرى از ابتلا به عفونت هاى تنفسى براى كودكان آسمى واكسن آنفولانزا توصيه مى شود.
ورزش و فعاليت، خنده، هواى سرد و خشك، بوى قوى و محرك هايى مثل دود سيگار و تنباكو، رنگ و بخارات شيميايى و حتى استرس هاى روحى _ روانى مانند ترس، اضطراب و عصبانيت نيز بيمارى آسم را شديدتر مى كند.
•براى كاهش حملات آسم چه كنيم؟
آگاه بودن بيماران آسمى با سرشت بيمارى آسم، استفاده صحيح از درمان ها و پرهيز جدى از مواد حساسيت زا با تغيير زندگى و پاكسازى محيط زندگى و شناخت عوامل تشديد كننده بيمارى همه و همه در كنترل و پيشگيرى از بروز حملات آسم بسيار موثر است.
آسم هرگز به طور كامل قابل علاج نيست و معمولاً درمان و اداره طولانى مدت براى كنترل آن نياز است.
يكى از راه هاى درمان بيمارى آسم استفاده از اسپرى هاى استنشاقى است كه معمولاً توسط بيماران ترجيح داده مى شود. سالبوتامول و تربوتالين از جمله اسپرى هايى هستند كه به طور شايع نسخه مى شوند. اما يكى از علل اصلى عدم پاسخ ايده آل به اين دارو هاى استنشاقى استفاده نادرست از آنها است و بايستى طرز صحيح استفاده از آنها به بيماران آموزش داده شود:
۱- قوطى را هم دماى بدن گرم كنيد و چند ثانيه تكان دهيد.
۲- درپوش را برداشته و يك بازدم متوسط انجام دهيد.
۳- انگشت سبابه را در ته قوطى و انگشت شست همان دست را در پايين قوطى قرار دهيد.
۴- قوطى را عمودى نگه داشته و دهانه قوطى را كمى داخل دهان كنيد و شروع به دم آهسته كنيد.
۵- پس از شروع دم، دو انگشت را كمى فشار دهيد تا دارو آزاد شود آن گاه قوطى را كنار برده، دم را كامل كرده و ۴ تا ۱۰ ثانيه نفس خود را نگه داريد.
آسم يکي از شايع ترين بيماريهاي تنفسي است که در حدود 10% از کودکان دانش آموز در اغلب کشورها به آن مبتلا مي باشند.
ميزان بروز بيماري در بين کودکان بيشتر و در پسران شايعتر از دختران است.
از ويژگي اين بيماري افزايش حساسيت پاسخ دهي مجراي تنفسي ناي و ريه ها به محرکهاي گوناگون است و با تنگي قابل توجه راه هاي هوايي که شدت آن به طور خود به خودي و يا در نتيجه درمان تغيير مي کند،شناخته مي شود.
افراد آسمي سيستم تنفسي بسيار حساسي دارند که نسبت به مواد شايع در محيط و ديگر عوامل زمينه ساز واکنش نشان مي دهد و موادي از قبيل عفونت ، گرده و غبار ، آلوده کننده هاي هوا و يا آلرژي به گرده گياهان، موي حيوانات.
آسم ناشي از ورزش
يکي از انواع آسم ، آسم ناشي از ورزش است که با افزايش فعاليت جسماني ايجاد مي شود. تا کنون علت آسم ناشي از ورزش شناخته نشده است و بهترين دليل براي آن آزاد شدن مواد تنگ کننده برونشي و ريوي است که باعث بروز آسم ورزشي يا (EIA) مي شود.
ارزش و اهميت تمرين هاي ورزشي
جوانان و کودکاني که پس از فعاليتهاي ورزشي آسم ورزشي (EIA) را تجربه مي کنند ممکن است از فعاليتهاي شديد پرهيز کنند و بدين علت اين کودکان ممکن است از آمادگي بدني پايين تر، شکل جسماني ضعيف ، بد شکلي قفسه سينه و فقدان مهارتهاي حرکتي دشاته باشند و همچنين ممکن است به علت تصور بدي که از خودشان دارند دچار مشکلات رواني شوند.اين افراد ممکن است به دليل عدم توانايي،مشارکت در فعاليتهايي که توسط افراد هم سن و سال انجام مي شود، دچار مشکلات اجتماعي و هيجاني شوند.
درمان آسم ناشي از ورزش و فعاليت
جهت کاهش و کم کردن ميزان بروز و شدت آسم ورزشي راه هاي مختلفي وجو دارد از قبيل مصرف انواعي از داروها که اغلب افراد آسمي بايد قبل از انجام فعاليتهاي جسماني از آنها استفاده کنند.
ورزشهاي توصيه شده به افراد مبتلا به آسم:
افراد آسمي با استفاده از دارو قبل از ورزش مي توانند همانند افراد غير آسمي ورزش کنند.
برنامه هاي تمريني سطح بالا در يک ورزش خاص براي افراد آسمي و غيرآسمي مشابه است، تنها يک برنامه هوازي عمومي بايد به آن اضافه شود.
تمرينات هوازي
پس از گرم کردن ملايم، تمرين بايد با شدت کم آغاز شده و بتدريج با بهبود آمادگي هوازي افزايش يابد.
هدف تحريک و استرس وارد کردن بر سيستم بدون ايجاد فشار بر آن است.بااستفاده از تمريناتي از قبيل قدم زدن ، بالا و پايين پريدن ، دويدن ، دوچرخه سواري و فعاليتها و بازيهاي استقامتي متنوع مي توان به اين مهم رسيد.شدت تمرينات بايد حدود 65% تا 90% حداکثر سرعت ضربان قلب باشد.
روش محاسبه حداکثر ضربان قلب :
حداکثر سرعت ضربان=سن-220
فشار تمرين
برنامه بايد با پياده روي شروع شود و عضلات را براي تمرينات شديدتر آينده آماده مي کند. در ابتدا پياده روي بالا و پايين پريدن ، سپس تمرينهاي با شدت بيشتر که مدت آن 10 تا 30 ثانيه با استراحت 30 تا 90 ثانيه ادامه مي يابد.
نوع تمرينات
شرکت منظم يا متناوب در برنامه هاي بدني به علاقه فرد بستگي دارد.اما بهتر است افراد آسمي را به فعاليتهاي هوازي تشويق کنيم ( بايد به سيستم قلبي تنفسي استرس تحريک وارد شود.) در صورت امکان بايد در دوران کودکي آموزش شنا ببيند ، شنا نه تنها اثر آسم زاي کمتري دارد بلکه اثر بسيار مثبتي بر افزايش حجم قلب و ريه دارد.
چه زماني بايد از انجام ورزش پرهيز کرد و يا آن را کاهش داد؟
اگر افراد آسمي قبل از تمرين دارو مصرف مي کنند ولي هنوز علائم تنگي نفس را داشته باشد.نبايد تمرينهاي شديد انجام دهند. اگر چه بعضي از افراد آسمي متوجه شده اند که تمرين باعث گشاد شدن راه هاي تنفسي و بهبود تنفس مي شود ، اما در اغلب موارد تنگي برونشي بيشتر مي شود شايان ذکر است که کودکان آسمي بايد از کلاسهاي ورزشي معاف شوند.
افراد آسمي در صورت ايجاد (EIA) در حين فعاليت بايد مشارکت در بازي و تمرين شديد را کاهش دهند.
سردکردن
در پايان هر دوره تمريني بايد يک بخش برگشت به حال اوليه دنبال شود اين حالت مي تواند با انجام فعاليتهاي ريتميک ملايم پياده روي تا بازگشت ضربان قلب به 20 ضربه بالاتر از سطح استراحت ادامه يابد .
سرد کردن شامل تکرار تمرينهاي کششي که در گرم کردن انجام شده است، مي باشد.
نتيجه گيري
پاسخ افراد آسمي به ورزش از شخصي به شخص ديگر در زمانهاي مختلف متفاوت است ، ولي به عنوان يک قاعده کلي ، افراد آسمي بايد در تمرينهاي منظم و برنامه ورزشي با حداقل محدوديت شرکت کنند.
موفقيت آسمي ها در بالاترين سطوح ورزشي شاهدي بر فوايد تمرين ها در غلبه بر ناتواني آنها و تحريکي براي ديگران جهت پيش بيني فعاليتهاي جسماني و ورزشي در برنامه روزانه خود مي باشد.
بخش دوم
آسم چيست؟
کلمه آسم ASTHMA از زبان يوناني گرفته شده که معني آن تنگي نفس است. آسم يک بيماري مزمن است که در آن تنگي نفس به علت ورم لوله هاي تنفسي به وجود مي آيد و اگر اين ورم درمان شود تنگي نفس هم از بين مي رود. يکي از دلايل ورم، در افراد مبتلا به آسم، آلرژي است.
اثر داروهاي ضد آسمي موقعي مؤثر است كه دارو به طريق كامل وارد ريه شود. براي انجام اين كار و جلوگيري از هدر رفتن دارو در هوا از اتاقكي استفاده مي شود كه اول دارو را در خود ذخيره مي كند و مريض با استفاده از آن مي تواند از هدر رفتن دارو جلوگيري كند.
درمان ( کنترل ) آسم به وسيله دو گروه دارو انجام مي شود:
– داروهاي موضعي (گشاد کننده هاي لوله هاي تنفسي) مانند سالبوتامول
– داروهاي ضد ورم مانند کورتون ها
براي درمان آسم، سازمان بهداشت جهاني اين بيماري را به چهار طبقه دسته بندي کرده است:
طبقه بندي آسم قبل از درمان براساس علائم FEV1
1- خفيف موعدي
2- هميشگي خفيف
3- هميشگي متوسط
4- هميشگي وخيم
اولين قدم تشخيص آسم است و آن را از دو طريق بايد شناسايي کرد:
1- علائم : تنگي نفس، سرفه
2- اسپيرومتري : اگر 1FEV زير حد نرمال باشد و بعد از استنشاق سالبوتامول به حد نرمال برگردد.
البته در مواردي مانند آسم خفيف که امکان شهود و اثبات اين دو طريق امکان نداشته باشد بايد از تست با متاکولين استفاده کرد.
سنجش تنفس Spirometery :
آسم يك بيماري مزمن برونش ها (لوله هاي هوايي) است كه علت آن ورم ديواره هاي اين لوله ها است.
اين ورم باعث تنگي تنفس (بازدم) و سرفه و حالت گرفتگي قفسه سينه مي شود.
به موجب مطالب فوق، يكي از عناصر اصلي براي تشخيص آسم، وجود تنگي لوله هاي هوايي موقع بازدم است.
به همين علت يكي از مهمترين آزمايش ها براي پزشك سنجش تنفس (اسپيرومتري) است كه از طريق آن مي توان آسم را تشخيص داد و كنترل درمان را از طريق آن پيگيري كرد.
Spirometery چيست؟
Spirometery آزمايش بدون درد و Non Invasive است كه با آن مي توان تنفس يك فرد را اندازه گيري نمود. (حجم تنفسي)
اسپرومتري در سال 1946 در انگليس اختراع شد .
براي بهتر فهميدن اسپرومتري، مفيد است تعريفي از تنفس بكنيم:
تنفس چيست؟
تنفس عملي است که به طريق آن اکسيژن از اتمسفر بيرون به نايژک ها منتقل مي شوند و بالعکس دي اکسيدکربن از نايژک ها به بيرون فرستاده مي شوند.
تنفس از دو فاز تشكيل شده است. يك دم و ديگري بازدم، و در طي هر فاز، دم مقدار ثابتي هوا وارد شش ها مي شود و همانقدر هم در بازدم خارج مي شود.
آسم يک بيماري مزمن است که در آن تنگي نفس به علت ورم لوله هاي تنفسي به وجود مي آيد و اگر اين ورم درمان شود تنگي نفس هم از بين مي رود.
تركيب هواي وارد شده با هواي خارج شده تفاوت دارد، «هواي دم» غني از اكسيژن و فقير از دي اكسيد كربن است در حالي كه «هواي بازدم» برعكس، غني از دي اكسيدكربن و فقير از اكسيژن است.
در شش ها هميشه مقدار هواي ثابتي در پايان هر بازدم باقي مي ماند که به آن «حجم باقي مانده» مي گويند.
آيا اين آزمايش بايد در شرايط خاصي بايد انجام گيرد؟
اين آزمايش مي تواند در تمام طول روز انجام شود. مهم اين است كه اگر مريض تا به حال اين آزمايش را انجام نداده است بايد از استعمال داروهاي (بتا ادرژرنيک ) که برونش ها را گشاد مي کنند خودداري كند.
طريقه هاي استعمال داروهاي آسمي:
استعمال داروهاي ضد آسم از طريق استنشاق به نظر يك عمل خيلي ساده مي رسد ولي در حقيقت چنين نيست.
در برخي از موارد كه وضعيت مريض حاد مي شود بدون اين كه دليل منطقي داشته باشد، احتمال اين كه داروها به طريق صحيح استعمال نشده باشد وجود دارد، به اين معني كه يا دستور پزشك به طور درست انجام نشده است (تعداد گرفتن دارو در روز) يا اين كه دارو به درستي وارد بدن نشده است. اين گونه اشتباهات در خيلي از موارد موجب حاد شدن مريضي و خطرناك شدن آن مي شود. براي همين خيلي مهم است كه مريض تعليم داده شود تا داروهاي آسمي را بشناسد و طريقه درست گرفتن دارو را ياد بگيرد.
براي اين كه داروهاي آسم بتوانند به محل برونش ها برسند از وسائلي استفاده مي شود كه شناختن آن مهم است. در اينجا سعي مي شود در مورد تعداد اين دستگاه ها و طريقه استعمال از آن اطلاعات كافي داده شود.
داروهاي آسم و طريقه استعمال آنها:
کنترل آسم زياد آسان نيست بلكه احتياج مداوم به درمان صحيح دارد كه ممكن است سال ها طول بکشد و حتي در برخي از موارد تمام عمر به درازا مي كشد.
براي اين بيماري درمان هايي وجود دارد كه با وجود اين كه علاج بخش قطعي نيستند ، باعث مي شوند در اغلب موارد بيماري تحت كنترل درآيد و بيمار از يك زندگي عادي برخوردار شود.
در اين ميان مسئله چگونگي استفاده صحيح از داروهاي مختلف براي آسم مهم است.
موفقيت درمان آسم رابطه مستقيم با پذيرش دارو و عمل صحيح به توصيه هاي پزشك دارد.
پس بنابراين هرچه دارو صحيح تر مصرف شود اثر آن بيشتر است و نياز مريض به پزشك و درمان آن كمتر مي شود.
داروهاي ضد آسم بسيار و گوناگون هستند و براي استفاده از هر كدام آنها بايد كاركرد آنها را شناخت. برخي از بيماران بايد از دو دارو يا بيشتر استفاده كنند و ممكن است دستگاه ها با هم فرق كنند و اين ممكن است بيمار را كمي سردرگم كند؛ به علاوه اين كه اين داروها بايد در طول روز به طور مرتب مصرف شوند.
استفاده از اتاقكها در اسپري
اثر داروهاي ضد آسمي موقعي مؤثر است كه دارو به طريق كامل وارد ريه شود. براي انجام اين كار و جلوگيري از هدر رفتن دارو در هوا از اتاقكي استفاده مي شود كه اول دارو را در خود ذخيره مي كند و مريض با استفاده از آن مي تواند از هدر رفتن دارو جلوگيري كند.
استفاده از اين اتاقك ها خيلي ساده است. براي بيماران مسن كه نمي توانند خوب از اسپري استفاده كنند اتاقك هاي بزرگتر بهتر است. چون ذرات دارو در آن كوچكتر و مقاومت هوا نيز در آن كمتر مي شود و اين به رسيدن دارو در نايژه هاي كوچك هوايي خيلي كمك مي كند.